ТӨРИЙН 9 ХАР, 9 ЦАГААН СҮЛДИЙН УЧИР

Хар цагаан сүлд амьтай, эзэдтэй, хийх үйлстэй оршдогийг та бүхэн мэднэ байх. Харин  тэдгээрийг анх хэн, хэзээ, ямар зорилгоор бий болгосон талаар сайн мэдэхгүй байж магад. Тиймээс энэ мэдээллийг оруулж байна.

Улс гүрнүүдийн хатуу бэрх бүхнийг дарах, уулс нуруудын гай барцдыг арилгахын тулд хөх Тэнгэрээс 9 хар азаргыг Төрийн ордонд залснаар төрийн хар сүлд бүтсэн түүхтэй. Хаадын ухаан нь хар сүлдээ түшиглэж, хатдын ухаан нь цагаан сүлдээ сүншиглэж оршдог билээ. 
.
9 ХАР СҮЛД:

1. Ард олныг нь хамгаалан байг гэж Тэнгэр хааны тушаалаар тэргүүн хар сүлд буусан.
2. Хөрст алтан дэлхийг хамгаалагч хөх Монгол дайн тулаандаа ялан байг гэж Тэнгэр хааны тушаалаар удаах хар сүлд буусан.
3. Хөрст дэлхийдээ хөх Монгол тулгуур суурьтай бат байг гэж Тэнгэр Эцгийн тушаалаар гутаах хар сүлдийг буулгасан.
4. Хүж дэлхийдээ хөх монгол баатар эрсийн зориг мөнхөд дээшээ байг гэж Хаадын дээд хааны зарлиг дор 4 дэх хар сүлд буусан.
5. 5 дах хар сүлдийг хөх монголын үрс улс хилээ хамгаалан байг гэж Атийл хаан нь буулгасан.
6. Хөх монголын үйл хэрэг эрчтэй хурдан байг гэж Хурмаст эцэг 6 дах сүлдийг залан буулгасан.
7. Хөх монгол баатар эрсийн уухайн дуут дайны хүндэт туг өндөрт өргөгдөг гэж Дайчин тэнгэрийн Далай ван буулгасан.
8. Хөрст газартаа хөх монголчууд элэг бүтэн байг гэж Чингис хаан буулгасан.
9. Хөрст алтан дэлхийд хар муу зүйлс бүү ирэг гэж Чингис хааны итгэлт анд буулгасан. Хөрст алтан дэлхийд ийм л учгаар 9 хар сүлд ноёрхон бууж өдгөө хүржээ.

Тэнгэр баганадсан хоймор өргөөндөө ард олон нь элэг бүтэн, уул нурууд нь амар амгалан, хил хязгаар нь бүрэн бүтэн байхыг 9 цагаан сүлд нь бэлгэдэн оршдог. 

9 ЦАГААН СҮЛД:

1. Тэнгэр заяат удамт үрс энх байг гэж Тэнгэр Эжий анхны цагаан сүлдийг буулгасан.
2. Удаахыг хөрст алтан дэлхийдээ хөх Монгол нь наран ивгээлт гүрэн гэдгийг сануулах гэж Наран эжий буулгасан.
3. Хөрст дэлхийд хөх Монгол сүүн цагаан үйлсийг дүүргэн байг гэж Сүүн эжий гутаахыг залан буулгасан.
4. Дараах цагаан сүлдийг хүж дэлхийдээ хөх Монгол амар амгалан байг гэж Тэнгэрийн их хатдын оргил Алунгоо эжий буулгасан.
5. Нарт хорвоод хөх Монгол нь элэг бүтэн энх тунх оршиг гэж 5 дахь сүлдийг Хоо Марал эжий буулгасан.
6. Хорвоо дэлхийд Төрийн үйл хэрэг нь ард түмний энх амгалан байдлыг хэзээд мөнхөд өндөрт байлгаг гэж Цагаагч хатан эжий 6 дах сүлдийг буулгасан.
7. 7 дах цагаан сүлдийг хөрст  дэлхийдээ ард олон нь эрдэм ухаан төгөлдөртэй байг гэж Өүлэн эжий буулгасан.
8. Алтан дэлхийдээ хөх Монгол минь эдээр бүү дутаг, эрхээр бүү давраг гэж Саран эжий 8 дах цагаан сүлдийг буулгасан.
9. Алаг хорвоод хөх монголын үрс олон балчрууд минь, гүрэнт их Монгол минь төрөө дээдлэн байг гэж Тэнгэрийн оройн дээд хатан Тэнгэр эжий буулгасан юм.

2017 оны 6 сарын 26.